10 277 wizyt
Patron
Jan Brzechwa – właściwie Jan Wiktor Lesman (1900-66), urodził się w Żmerynce na Podolu, jego ojciec był pracownikiem kolei. J. Brzechwa podjął studia medyczne w Kazaniu, a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1920-21 wziął udział jako ochotnik w wojnie polsko-radzieckiej. Z wykształcenia – prawnik specjalista w dziedzinie prawa autorskiego, z zamiłowania – poeta, satyryk, tłumacz, autor popularnych utworów dla dzieci. Stryjeczny brat B. Leśmiana, który jednak nie uznawał jego twórczości za prawdziwą literaturę.
Debiut Brzechwy przypadł na rok 1915, kiedy to opublikował pierwsze wiersze w piotrogrodzkim „Sztandarze” i kijowskich „Kłosach Ukraińskich”. Od 1918 pisał satyryczne teksty kabaretowe posługując się pseudonimem: Szerszeń i Szer-Szeń. Utwory liryczne publikował w „Skamandrze” i „Wiadomościach Literackich”. Wydał kilka tomików poetyckich: Oblicza zamyślone (1926), Talizmany (1929), Trzeci krąg (1932), Piołun i obłok (1935).
Popularność zdobył jako twórca wierszy dla dzieci, m. in. Tańcowała igła z nitką (1938), Kaczka Dziwaczka (1939), Przygody pchły szachrajki (1946), Brzechwa dzieciom (1953) oraz powieści Akademia Pana Kleksa (1946). Opublikował wspomnienia pt.: Gdy owoc dojrzewa (1958). Tłumaczył literaturę dziecięcą oraz utwory dramatyczne z języka rosyjskiego, m. in. Czechowa. Pseudonimem ‘Jan Brzechwa’ posługiwał się od 1946, natomiast pod prawdziwym nazwiskiem publikował artykuły z dziedziny prawa. Tematyka żydowska pojawiała się wyłącznie w utworach satyrycznych, np. w sztuce scenicznej Moryc (1927) napisanej wspólnie z J. Tuwimem i M. Hemarem.
Zawodowo pracował jako radca prawny, zajmując się ochroną praw autorskich, w 1924-39 w Związku Artystów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS); w 1945-48 w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” i ponownie w ZAiKS. W 1953-55 był prezesem Rady ZAiKS, a od 1957 przewodniczącym Zarządu. W latach 1958-66 był członkiem Zarządu Polskiego PEN Clubu. W 1965 otrzymał nagrodę I stopnia ministra kultury i sztuki za całokształt twórczości.