Przedszkole Nr 8 w Kołobrzegu

Artykuł do przeczytania

„Jak nauczyć dziecko optymizmu – ćwiczenia”. [Ściągnij]

Artykuł do przeczytania

„Nałogi” (kliknij tutaj)

Propozycje zabaw z dziećmi z zaburzeniem uwagi 

Poniżej przedstawione zabawy opisane są w formie zajęć przedszkolnych, jednak po drobnych modyfikacjach zdecydowanie można je również wykorzystywać w domu. 

Gdzie jesteś?

Pomoce: dwie opaski do zawiązywania oczu

Czas trwania: 15 minut

Cele: Dziecko potrafi skoncentrować uwagę i odnaleźć swojego partnera

Dzieci stoją wokół kręgu narysowanego na podłodze. Dwóch grających z zasłoniętymi oczami wchodzi do środka kręgu. Jeden z nich musi odnaleźć drugiego. Nasłuchuje uważnie, aby dowiedzieć się gdzie on jest. Tworzący krąg muszą być bardzo cicho. Gra jest skończona, gdy szukający jest pewien, że znalazł swojego partnera. Wtedy obaj zdejmują opaski, aby sprawdzić czy to prawda. Uczestnicy tworzący krąg wybierają do środka dwóch nowych grających.

Stój spokojnie i nie ruszaj się

Pomoce: rytmiczna muzyka

Czas trwania: 10 minut

Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę bezpośrednio na swoich ruchach

Dzieci poruszają się po pokoju w rytm muzyki. Nie wolno im się dotykać. Kiedy muzyka ucichnie, zastygają w różnych pozycjach, na przykład na jednej nodze. W tej pozycji wytrzymują nie dłużej, niż trwa policzenie do sześciu.

Nie dotykaj mnie

Pomoce: rytmiczna muzyka

Czas trwania: 5-10 minut

Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę i poruszać się według wskazówek prowadzącego.

Dzieci w rytm muzyki poruszają się po Sali według wskazówek prowadzącego, na przykład:

• Na czubkach palców,
• Na piętach,
• Z rozłożonymi ramionami,
• Z rękami na głowie,
• Na ugiętych kolanach itd.

Obowiązująca zasada – nie wolno nikogo dotykać, każdy musi skoncentrować uwagę na własnym ruchu.

Cztery punkty

Pomoce: cztery karty w różnych kolorach, taśma klejąca

Czas trwania: 10 minut

Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę, szybko zareagować na słowa prowadzącego.

Dzieci siedzą w kręgu na środku sali. Na każdej ścianie prowadzący zawiesza kolorowe karty tak, aby były widoczne. Następnie opowiada historyjkę, która zawiera w treści nazwy wywieszonych czterech kolorów. Kiedy w opowieści pojawi się jakiś kolor, dzieci biegną do właściwej ściany, aby ją dotknąć. Potem wszyscy wracają do kręgu i historia opowiadana jest dalej. W opowieści wspomnieć należy również o kolorach, których nie ma na ścianach.

Zmienny nastrój

Pomoce: piłka

Czas trwania: 10 minut

Cele: dziecko potrafi skupić uwagę na ruchach prowadzącego, w sposób właściwy na nie zareagować.

Dzieci stoją naprzeciwko prowadzącego. Gdy ten rzuca piłkę w górę, wszyscy śmieją się głośno, ale są gotowi w każdej chwili przerwać i stać się nagle bardzo poważni, kiedy piłka dotknie podłogi. Jeśli prowadzący złapie piłkę w powietrzu, dzieci przestają się śmiać i uśmiechają się tym szerzej, im piłka jest dalej od podłogi. Jeśli prowadzący schowa piłkę za plecami, maluchy muszą przybrać złą minę. Kiedy prowadzący schowa twarz za piłką, dzieci udają śpiących.

Płatki śniegu

Pomoce: brak

Czas trwania: 5 minut

Cele: dziecko potrafi skoncentrować uwagę podczas zabawy.

Dzieci chodzą powoli wkoło pomieszczenia i wyobrażają sobie, że raz do roku spada na ziemię czarodziejski śnieg o dużych płatkach połyskujących niebieskim kolorem. Kiedy zauważą taki czarodziejski płatek wirujący obok nosa, mają go wciągnąć bardzo głęboko do płuc. Gdy ktoś znajdzie trzy takie płatki śniegu i wszystkie wychwyci swoim oddechem, wtedy ma się zatrzymać i pomyśleć jakieś życzenie.

Tańczące piórko

Pomoce: brak

Czas trwania: 5 minut

Cele: dziecko potrafi wyciszyć się, skoncentrować uwagę.

Dzieci stają swobodnie rozproszone po całe sali. Zamykają oczy i wyobrażają sobie, że widzą kolorowe piórko, które przed nim wiruje. Otwierają oczy. Kiedy wdychają powietrze przez nos i wydychają je zaokrąglonymi ustami, sprawiają, że piórko tańczy na wysokości ich głowy. Dzieci powoli, małymi kroczkami wędrują po Sali, a piórko cały czas jest przed ich buziami.

Czarodziejskie piórko

Pomoce: długie piórko

Czas trwania: 10-15 minut

Cele: dziecko potrafi wyciszyć się, skupić uwagę na doznaniach dotykowych.

Prowadzący trzyma w dłoni zaczarowane piórko, którym będzie dotykał dzieci w różnych miejscach. Dziecko, przy którym zatrzyma się prowadzący, zamyka oczy i czeka na dotyk czarodziejskiego piórka, kiedy to nastąpi, maluch podnosi bardzo powoli rękę i jednym palcem dotyka tego samego miejsca bardzo leciutko jak piórko. A potem może otworzyć oczy. Prowadzący tłumaczy dzieciom, że podczas dotknięcia mogą one odczuwać różne rzeczy, ciepło albo zimno, łaskotanie, może być to przyjemne albo nie.

Dla każdego dziecka prowadzący wybiera inne miejsce, które uważa za najbardziej odpowiednie, aby każdy miał inne doświadczenie. Potem pyta dzieci o odczucia.

Nie wolno pominąć przy zabawie żadnego dziecka, ponieważ każde jest ciekawe tego, jak prowadzący będzie postępował, w jakiej kolejności będzie czarował.

Staw

Pomoce: brak

Czas trwania: 10 minut

Bibliografia: A Jegier “Moje dziecko w przedszkolu”.

• „ADHD” O’Regan F.J.
• „Kiedy mózg pracuje inaczej” Bragdon A.D., Gamon D.
• „Mądrze się bawię, dobrze się uczę. Przygotowanie dzieci niepełnosprawnych ruchowo do szkoły” Jegier A.
• „Procesy uwagi” Nęcka E. (w „Psychologia. Podręcznik akademicki” Strelau J.
• „Trudności z koncentracją uwagi” Weyhreter H.
• „Uwaga, samokontrola, emocje” Święcicka M.
• „Zespół nadpobudliwości psychoruchowej u dzieci” Wolańczyk T., Skotnicka M., Kołakowski A., Pisula A. (w „Wychowanie w przedszkolu” nr 3, 2004)

Psycholog przedszkolny mgr Alina Kornak

Dziecko z trudnościami wychowawczymi – działania terapeutyczne w domu.

 Trudności wychowawcze mogą mieć bardzo dużo różnych przyczyn. Jednymi z podstawowych, aczkolwiek nierzadko niedocenianych są nadruchliwość oraz zaburzenie koncentracji uwagi.

Mówimy o zaburzeniu koncentracji uwagi, gdy dziecko ma trudności:

• z czekaniem na swoją kolej,
• z odróżnieniem elementów ważnych od tych mniej istotnych,
• w sytuacji, gdy podczas wykonywanego zadania, nawet drobne dystraktory, odwracają jego uwagę od celu,
• gdy nie potrafi oderwać się od wykonywanego zadania i przejść do następnego.

W przypadku uwagi należy pamiętać o czterech zasadniczych jej cechach:

• czujności,
• selektywności,
• podzielności i
• poszukiwaniu.

Selektywność cechuje się zdolnością do „wyłowienia” z szeregu różnych bodźców tego jednego, najważniejszego w danej chwili i okoliczności.

Czujność to zdolność do oczekiwania na jeden, oczekiwany bodziec i umiejętność zareagowania na niego w chwili gdy się pojawi.

Poszukiwanie to umiejętność aktywnego przeszukiwania otoczenia w celu znalezienia tego, na co jest aktualnie nakierowana nasza uwaga.

Co powinno niepokoić rodziców?

• trudności w skupieniu się na czytanej bajce – dziecko nie potrafi wysłuchać nawet krótkiego opowiadania czy wiersza, szuka w otoczeniu czegoś, czym może się zająć, zaczyna rozmowę nie związaną z treścią bajki.
• nie reagowanie na polecenia – dziecko nie potrafi powtórzyć tego co właśnie do niego powiedzieliśmy, lub tylko małą część (szczególnie gdy zdanie składa się z kilku części).
• rozproszenie uwagi pod wpływem nawet drobnych, pobocznych bodźców.

MIT: dziecko z zaburzeniem uwagi nie skupia się na żadnej z wykonywanych czynności.

FAKT: uwaga może nie ulegać rozproszeniu w sytuacji, gdy dziecko zajmuje się czynnościami, które są dla niego wyjątkowo interesujące, są jego pasją.

Skutki społeczne zaburzeń uwagi:

• dziecko przerywa innym,
• nie potrafi skupić się na treściach przekazywanych przez rozmówców,
• bywa niemiły dla rówieśników,
• nie potrafi wyczekać na swoją kolej,
• stale jest w ruchu,
• dużo mówi,
• zaczepia innych.

Nie zapominajmy jednak, że są również dzieci, których zaburzenie uwagi może wiązać się z tzw „bujaniem w obłokach” – takie dzieci nie będą odznaczały się impulsywnością, nie będą przeszkadzały otoczeniu ale będą jakby nieobecne myślami.

Przyczyny zaburzeń uwagi nie są jednoznaczne. Wielu naukowców skłania się ku poglądowi, iż powodem jest zaburzenie w funkcjonowaniu mózgu. Nie jest to więc zależne w żaden sposób od wychowawczej roli rodziców. Co nie znaczy, że rodzice nie mają wpływu na dalszy rozwój dziecka. Powodem zaburzeń zachowania u dziecka może być również zdarzenie, które pojawiło się jako coś nowego w życiu dziecka: zmiana miejsca zamieszkania, zmiana placówki edukacyjnej, rozpoczęcie pracy przez jednego z rodziców etc.

Jak wobec tego dbać o uwagę?

• Przede wszystkim należy zadbać o otoczenie, aby było ono pozbawione wszystkich zbędnych bodźców rozpraszających. Wokół siebie dziecko powinno mieć tylko rzeczy, które są niezbędne, ponieważ każdy dodatkowy przedmiot będzie rozpraszał jego uwagę.
• Ponadto w domu, przy wykonywaniu czynności edukacyjnych, dziecko powinno mieć stałe miejsce, zmiany wpływają bowiem niekorzystnie.
•  Jeśli podajemy dziecku jakieś polecenie, powinniśmy pamiętać o zachowaniu kontaktu wzrokowego, co może zminimalizować utratę koncentracji.
•  Polecenie powinno być w miarę możliwości krótkie a po jego podaniu upewniamy się, czy zostało dobrze zrozumiane. Jeśli trzeba powtarzamy je, bez zniecierpliwienia i złości.
•   Wskazane jest wzmocnienie dziecka tak, by potrafiło poprosić o pomoc, jeśli z czymś sobie nie radzi, nie pamięta wydanego polecenia, zapomniało co miało zrobić etc.
• Ustalamy jasne zasady w domu i przestrzegamy ich. Dorośli też.
• Umawiamy się na różne, akceptowalne sposoby rozładowywania napięcia: bazgranie, machanie nogami itp.
• Po wykonanym zadaniu wskazane jest zachęcenie dziecka do sprawdzenia przez niego wykonanej pracy, tak by samo nauczyło się refleksyjności w stosunku do swojej pracy.
• Używamy mowy ciała: łagodny lub zdecydowany ton głosu, dotknięcie ramienia, utrzymanie kontaktu wzrokowego.
• Motywujemy pozytywne.

Nie można jednak zapominać, że modyfikacja zachowania to nie jest proces krótkotrwały. Należy więc uzbroić się w cierpliwość i wyrozumiałość.

Psycholog przedszkolny mgr Alina Kornak

Impulsywność u dzieci

Może się ona objawiać w buncie przeciw ludziom, silnej potrzebie granic mimo iż te granice same przekraczają czy choćby w nieustannym zwracaniu na siebie uwagi w przeróżny sposób. W efekcie dorośli z ich otoczenia postrzegają dzieci przez pryzmat tego co robią – gryzą, krzyczą, nie wykonują poleceń. A tymczasem za zachowaniami, które mogą być kłopotliwe dla innych kryją się dzieci, które mają własne zainteresowania, zdolności i potrzeby.

            Oczywiście – to co bywa kłopotliwe dla nas, może być zaletą dla dzieci, szczególnie w przyszłości. Na przykład czy w dorosłym życiu nie przydaje się zdolność do walki o własne zdanie? Oryginalność? Silna wola? Wrażliwość? Jeśli z tej strony spojrzymy na to zagadnienie, może mniej nas będzie niepokoić zachowanie takiego dziecka. A z drugiej strony łatwiej będzie nam zrozumieć ich postępowanie, to, że są bardzo delikatne na reakcje otoczenia i bardzo zależne od jego akceptacji.

            Zachęcam więc do zastanowienia się raczej czemu ma służyć takie a nie inne zachowanie dziecka? Czy złość, agresja, niszczenie przedmiotów ma nam coś powiedzieć? Może to sposób na przekazanie nam dziecięcej frustracji? Może nikt do tej pory dziecku nie pokazał innego sposobu na poradzenie sobie ze swoją złością? A może jest to nieudolny sposób na nawiązanie relacji z otoczeniem? Paradoksalnie – na znalezienie kolegów? Dla nas dorosłych jest to sposób abstrakcyjny, jednak nie zapominajmy, że dzieci nie funkcjonują w taki sposób dokładnie jak my – uczą się dopiero świata i relacji w nim. Szukają swojego miejsca wśród ludzi w taki sposób, jaki znają, jaki potrafią zastosować, nawet jeśli na pierwszy rzut oka szkodzą sobie swoim postępowaniem – narażają się na niechęć innych dzieci oraz dorosłych.

            Nie ma jednak sytuacji bez wyjścia. Również i w tym przypadku. Dzieci są w stanie nauczyć się takich sposobów wyrażania swoich oczekiwań wobec otoczenia, które będą do zaakceptowania przez innych ludzi. Ale do tego potrzebna jest współpraca dorosłych, którzy towarzyszą dziecku. I oczywiście zrozumienie. A ucząc dzieci rezygnowania z agresywnych, impulsywnych zachowań należy pamiętać, by nie zaprzepaścić ich indywidualnych cech – by pozwolić im pozostać jednak sobą, ze swoimi charakterystycznymi przymiotami.

            Sposobem na naukę akceptowanych przez otoczenie zachowań na pewno będzie cierpliwe towarzyszenie dziecku. Z pełną akceptacją jego samego, mimo nieakceptowanych zachowań. Uważność, troska, zaangażowanie – to, co daje dziecku poczucie, że jest dla nas ważne. Że są chwile, kiedy nieistotne są zajęcia domowe, rodzina, praca, tylko właśnie ono – bo zajmujemy się tylko nim – rozmawiamy, słuchamy uważnie skupiając się tylko i wyłącznie na nim. Do tego dołączmy możliwość odreagowania przez dziecko stresów w bezpiecznym środowisku w bezpieczny dla niego sposób. Pamiętajmy przy tym, że dzieci szybko orientują się, że mają opinię „niegrzecznych” i niejako wpasowują się w nasze oczekiwania. Jeśli pokażemy dziecku, iż wcale nie jest dla nas jednoznaczne, że ono „zawsze” jest nieposłuszne, niegrzeczne – może nagle okaże się, że dziecko nie musi z nami walczyć.

mgr Alina Kornak – Psycholog